رد پای تفکر دولتمرد قاجاری؛ از نفت تا اورانیوم
رهبر انقلاب در دیدار با مداحان اهل بیت علیهمالسلام، با انتقاد از «روشنفکرنماهایی» که میگویند «ما صنعت هستهای را میخواهیم چهکار کنیم»، فرمودند: «این شبیه همان حرفی است که زمان قاجارها وقتی نفت کشف شده بود و انگلیسیها آمده بودند میخواستند نفت را ببرند، اینجا دولتمرد قاجاری میگفت ما این مادّهی بدبوی عَفِن را میخواهیم چهکار کنیم، بگذارید بردارند ببرند!» یادداشت زیر به بررسی تفکر دولتمرد قاجاری در تاریخ دویستسالهی اخیر ایران پرداخته است.کتاب «غربزدگی» جلال آلاحمد را میتوان جزو اولین تلاشهای نویسندگان ایرانی برای معرفی طبقهای از افراد جامعهی ایران که امروزه آنان را به نام «روشنفکران غربزده» مینامیم دانست. جلال در این کتاب، فرجام نسخهای که این طیف برای ایران تجویز میکنند را به خوبی نشان داده است. آنجا که دربارهی نفت چنین مینویسد: «صنعت غرب ما را غارت میکند و به ما حکم میراند و سرنوشت ما را در دست دارد. پیدا است که وقتی اختیار اقتصاد و سیاست مملکت را به دست کمپانیهای خارجی دادی، او میداند که به تو چه بفروشد و دستکم این را میداند که چه چیز را نفروشد. و البته برای او که میخواهد فروشندهی دائمی کالاهای ساختهی خود باشد، بهتر این است که تو هرگز نتوانی از او بینیاز باشی. و خدا زنده بدارد معادن نفت را. نفت را میبرند و در مقابل هرچه بخواهی به تو میدهند. از شیرمرغ تا جان آدمیزاد.»۱